Geçersiz tavaftan sonra sa’y yapan bir kimse ne yapmalıdır?
Sa’y, müstakil bir ibadet değildir. Geçerli bir tavaftan sonra yapılması gerekir. Bu nedenle, sa’y geçerli olmazsa, geçerli bir tavaftan sonra tekrar yapılması gerekir (el-Fetāva’l-Hindiyye, I, 250; Maverdî, el-Hâvî, IV, 157).
Sa’y Nasıl Yapılır?
Tavaf tamamlandıktan sonra kişi Makam-ı İbrahim’in arkasında iki rekat namaz kılar ve Hacer-ül Esved’i yaptıktan sonra Safa Kapısı’ndan Safa Dağı’na çıkar. Safa ve Merve tepelerinin tepesine çıkmak Sa’y’ın şartları arasında değildir.
Ancak Allah’ın evini görebileceği kadar yükseğe çıkılmalıdır. Sa’y esnasında kişi adımlarıyla bu iki tepeyi birbirine bağlamalıdır. İki tepe arasında tam yürümeyen kimsenin sa’yı, bu iki tepeyi tamamlamadan gerçekleşmiş olmaz. Sa’y Safa tepesinden başlar ve yedinci şavtın sonunda Merve tepesinde sona erer. Sa’yın, dört gidiş, üç geliş olmak üzere yedi şavt olduğu konusunda görüş birliği vardır. Bu şavtı tamamlamayan kimsenin sa’yı geçerli değildir. Sa’y, Safa ile Merve arasındaki yol boyunca yapılmalıdır.
Hanefilere göre, tavaftan sonra sa’y yapılması, yedi şavt tamamlanması, özür yoksa yürüyerek yapılması ve sa’ye Safa tepesinden başlanması vaciptir. Merve’den sa’ye başlayan kimsenin ilk şavtı geçersizdir. Yedi şavt tamamlanıncaya kadar sa’y yapmaya devam edilmesi, sa’y yapanın temiz olması, iki yeşil direk arasında remel yapması, tekbir, tehlil, salat ve selam getirmesi, dilediği duayı yapması ve her iki tepede de Allah’ın Evi’ne yönelmesi sünnettir. Şafii, Maliki ve Hanbeli mezheplerinde sa’y yapma şekli bakımından bir fark yoktur.
Ancak sa’yın unsurlarının farz, vacip, sünnet ve müstehap olduğu hususunda farklı içtihatlar bulunmaktadır (bk. Abdurrahman el-Ceziri, Dört Mezhep Fıkıhı, Çev. Hasan Ege, Ankara 1971, II, 140-143).
Sa’y yaparken iki tepe arasındaki çukur alanda bulunan iki yeşil direk arasında koşmak (remel) sünnettir. Resûlullah (sav) umre-i kazada sa’y yaparken bu yerde remel yaparak koşardı. Bunun sebebi, çevredeki tepelerden Müslümanları izleyen müşriklere karşı güçlü ve zinde görünmek istemesiydi (Buhârî, Meğâzî, 43). Resûlullah (sav) Safa’dan vadinin ortasına kadar yürür ve oradan çıkıncaya kadar koşardı (İbn Hanbel, III, 320, 388; Buhârî, Hac, 63; İbn Mâce, Menâsik, 84).
Rivayet olunduğuna göre Resûlullah (s.a.s.) sa’y esnasında koşarken elbisesinin eteği beline dolanmış ve dizleri görünüyordu (İbn Kudâme, III, 389). Kadınlar sa’y esnasında remel yapmazlar ve normal şekilde yürürler.
Resûlullah (s.a.s.)’in sa’yı şöyle anlatılır:
“Resulullah (sav) tavafı tamamladı ve Makam-ı İbrahim’in arkasında iki rekat namaz kıldı. Sonra Hacer-ül Esved’e gitti. Sonra Safa kapısından Safa tepesine çıktı. Tepeye yaklaştığında şu ayeti okudu: ‘Elbette Safa ve Merve Allah’ın yollarındandır.’ Sonra Safa’dan başladı ve ‘Biz de Allah’ın (ayette) başladığı gibi Sa’yete başlıyoruz.’ dedi. Kabe’yi görene kadar Safa tepesine çıktı. Sonra tekbir ve tehlil getirerek hamd etti ve sonra şöyle dedi:
‘Allah’tan başka ilah yoktur. Mülk O’nundur ve hamd O’nadır. O, diriltir ve öldürür. O, her şeye kadirdir. Allah’tan başka ilah yoktur. O, birdir ve ortağı yoktur. O, vaadini yerine getirdi, kuluna zafer verdi ve düşman gruplarını tek başına yendi.’
dedi. Bu arada namazını kıldı ve namazını üç kez tekrarladı. Sonra buradan indi ve Merve’ye doğru yürüdü. İki tepe arasındaki vadiye (çukura) indiğinde hızlı bir şekilde yürüdü (ramel yaptı). Bu alandan ayrıldığında, Merve’ye kadar normal yürüyüşüne devam etti. Merve tepesinin tepesine çıktığında, Safa’da yaptığını burada tekrarladı ve sa’yını (yedinci turun sonunda) Merve’de tamamladı.” (İbn Mace, Menasik, 84; Ayrıca bkz. İbn Kudâme, ibid, III, 385 vd.).
Bir yanıt bırakın