Bilim Dönemi Olarak Atmosfer:
1- Dünyayı çevreleyen ve onunla birlikte dönen gaz tabakasıdır.
2- Basınç ünitesi.
3- Hava küresi.
Atmosferin Katmanları ve Özellikleri
Atmosfer: Dünyayı çevreleyen ve çeşitli gazları içeren katmandır. Gaz turu, Hava turu.
Atmosferin Katmanları: Atmosferi oluşturan gazlar sıcaklıklarına, fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre çeşitli katmanlara ayrılır. Atmosfer 5 ana katmandan oluşur. Aşağıdaki şekildeki atmosferik katmanlar sıcaklıklarına göre sınıflandırılmıştır.
1. Troposfer
2. Stratosfer
3. Mezosfer
4. Termosfer
5. Ekzosfer
Katmanların Genel Özellikleri
1- Troposfer
• Atmosferin en alt katmanıdır. Kalınlığı ortalama 13 km’dir.
• Atmosferdeki gazların %75’i bu katmanda bulunur.
• Çoğunlukla yerden yansıyan ışınlarla ısındığı için bu katmandaki sıcaklık, yerden yukarı çıkıldıkça her 100 metrede yaklaşık 0,5 °C düşer.
• Su buharının tamamı bu katmanda bulunur. Buna göre iklim olayları bu katmanda meydana gelir.
• Hava akımları yatay ve dikey yönde meydana gelir. Rüzgar ve buharlaşma gibi.
• Troposfer ile stratosfer arasında “tropopoz” adı verilen bir geçiş tabakası vardır.
• Ancak kalınlığı Ekvator’da daha fazla, kutuplarda daha azdır. Kalınlığı ekvatorda 15-17 km, 45° enlemlerinde 12 km, kutuplarda ise 6-9 km’dir.
Atmosferin Kalınlığı
Ekvator’dan kutuplara doğru troposfer kalınlığının azalmasının başlıca nedenleri;
• Ortalama sıcaklık Ekvator’da daha yüksek, Kutuplarda ise daha düşüktür.
• Yer çekimi kuvveti Ekvator’da az, Kutuplarda ise fazladır.
• Doğrusal hız Ekvator’da daha yüksek, Kutuplarda ise daha düşüktür.
2- Stratosfer
• Troposferin üzerinde 50 km’ye kadar olan katmandır.
• Sıcaklıklar ortalama -55 °C civarındadır.
• Jet rüzgarları adı verilen yatay hava akımları görülür.
• Ozon tabakasının büyük bir kısmı bu tabakada bulunur. Bu katman Güneş’ten gelen zararlı ışınların dünyaya ulaşmasını engeller.
• Stratosfer ile mezosfer arasında stratopoz adı verilen bir geçiş katmanı vardır.
3- Mezosfer
• Stratosferin üzerinde 80 km’ye kadar olan tabakadır.
• Atmosfere giren meteorlar bu katmanda yandığı için (yıldız kayması) Dünya’ya çok fazla meteor ulaşamaz.
• Mezosfer ile termosfer arasında “mezopoz” adı verilen bir geçiş tabakası vardır.
• Ozonosfer ve Kemosfer adı verilen iki bölümden oluşur.
4- Termosfer
• Mezosferden sonra bulunan katmandır.
• En sıcak katmandır. Sıcaklığı yaklaşık 1.000-1.650 °C arasında değişmektedir.
• Bu katmanda kutup ışıkları (aurora) görülür.
• Burada iyonlara ayrışmış gazlar bulunur. Bu nedenle iletişim sinyalleri ve radyo dalgaları çok iyi iletilir.
5- Ekzosfer
• Atmosferin en dış katmanıdır.
• Yer çekiminin en az olduğu katmandır.
• Haberleşme uyduları bu katmana yerleştirilir.
• Gazlar çok seyreltik olduğundan tabakanın kesin sınırları belirlenememektedir. Bu nedenle sınırın 10.000 km yüksekliğe kadar ulaştığı kabul edilmektedir.
Coğrafi Bir Terim Olarak Atmosfer:
Dünyayı saran gaz örtüsüne atmosfer denir. Atmosferin alt sınırı kara ve deniz yüzeyleriyle çakışmaktadır. Üst sınır yer çekiminin etkisi ile belirlenir. Ekvatordan kutuplara doğru yerçekimi arttığı için atmosferin şekli de Dünya’nın şekli gibi küreseldir. Hava küresi.
Uzay ve Astronomi Dönemi Olarak Atmosfer:
Dünyayı veya herhangi bir gök cismini çevreleyen gaz tabakası, gaz küresi.
Bir Sanat Dönemi Olarak Atmosfer:
Bir sanat eserinin izleyicide bıraktığı etki, yarattığı ruh hali. (Atmosfer)
Bir Sosyal Bilgiler Dönemi Olarak Atmosfer:
Yaşadığımız ortam bir gaz küresidir.
Fizik Terimi Olarak Atmosfer:
Dünyayı veya herhangi bir gök cismini çevreleyen gaz tabakası.
Bir yanıt bırakın