Sünen-i Tirmizi : Horasanlı Tirmizî’den büyük hadis alimi Muhammed b. İsa el-Tirmizî’nin Sünen hadis kitabıdır. El-Câmi’u’s-Sahih ismini taşısa da daha çok Sünen Tirmizî olarak meşhurdur. Hasan bölümünde de belirtildiği gibi Sünen Tirmizî’nin en önemli özelliği sahih hadislerin yanı sıra hasen hadisleri de içermesidir. Hasen terimini ilk kullananın Tirmizî olduğu söylenir.
Ancak Sünen’de bazı hadisler için Sahih-Hasen gibi iki terim, bazı hadisler için ise Hasan-Sahih-Garib gibi üç terim birlikte kullanılmıştır. 50 Kitap başlıklı ana bölümü oluşturan bölümlerde 3956 hadis bulunmaktadır. Tirmizî, Sünen’in sonuna ilel hakkında bir bölüm eklemiş, burada Sünen’in hadislerinin kısa bir değerlendirmesini yapmış ve kullandığı terimleri kısmen açıklamıştır.
Buna göre Sünen’deki hadislerin hepsi âlimlerin amel ettiği hadislerdir. Bu hadislerin yanında bazı imamların bazı konulardaki görüşlerine de yer vermiş, birçok hadisin farklı yollarını ve sebeplerini belirtmiştir. Birçok bölümüne garip bir hadisle başlamıştır. Yöntem olarak sahih bir yola sahip bir sahabeden gelen meşhur bir hadisin başlığını kullanmış ve o konuda sahih râvilerin rivayet ettiği hadisleri vermiştir.
Sonra diğer sahabenin rivayet etmediği hadislerden çıkan sahih hükmü kaydetti. Bununla, rivayet ettiği hadisin o sahabe tarafından rivayet edildiğine değil, o konuda diğer sahabelerden de rivayet edilen hadislerin bulunduğuna dikkat çekmek istedi. el-Irakî, bunun geçerli bir yöntem olduğunu söyledi, ancak birçok âlim, Tirmizî’nin yönteminin, rivayet ettiği hadisin o sahabe tarafından rivayet edildiği anlamına geldiğini yanlış anladılar. 1097 Öte yandan İbn Receb’in Sünen-i Tirmizî’de kaydettiğine göre, sahih, hasen ve garibden başka, özellikle menakıp konusunda garib de rivayet edilmiştir.
Ancak o, bunları sessizce görmezden gelmemiş, açıklamıştır. Ancak Sünen’de, yalancılıkla itham edilen veya yalancılık ithamı reddiye ve ta’dil alimleri arasında ittifakla kabul edilen tek bir senedle rivayet ettiğine dair bir hadis yoktur. Senedinde böyle bir râvi nadiren bulunan bir hadis rivayet ederse, onu farklı kaynaklarla rivayet ederek kuvvetlendirmiş ve gerektiğinde ravileri hakkında verilen reddiye ve ta’dil hükümlerini de rivayet etmiştir.
Bu ve benzeri özelliklere sahip olan Tirmizî’nin Sünneni, İslam dünyasında da yerleşmiş ve üzerinde çokça çalışılan bir eserdir. Önemli şerhleri şunlardır: 1. Arizatü’l-Ahvezi fi Şerhi’t-Tirmizi: Muhammed b. Abdillahi’l-İşbili, İbnü’l-Arabi, 2. Şerhu’t-Tirmizi: Muhammed b. Muhammed el-Ya’muri, İbn Seyyidi’n-Nas, 3. Kutu’l-Mu’tazi fi Şerhi’t-Tirmizi: Celaleddin Abdurrahman b. Ebu Bekir es-Suyuti, 4. Tuhfatu’l-Ahwezi li-Şeri Cami’i’t-Tirmizi: Abdurrahman el-Mübarekfuri. Sünen Tirmizi’nin Muhammed b. Akil ve Süleyman b. Abdilkawi et-Tuti’nin yazdığı özetler var. Türkçeye de çevrildi.
Bir yanıt bırakın