Tashih : Tef’il ölçüsünde, sahha kök fiilinden alınmış bir mastar olan tâshih. Hadis Usul ilminde, daha çok hadis kitaplarını düzeltmek, bir hadisin az da olsa sahih olduğuna karar vermek için kullanılır. Birinci anlamda tâshihu’l-kutub tabiriyle de ifade edilir. Hadis talebesinin, şeyhinden yazdığı veya kopyaladığı kendi nüshasını bitirip, aslıyla karşılaştırıp varsa hata ve farklılıkları düzeltmesinden ibarettir.
Herhangi bir hatanın okunması ve düzeltilmesi tamamlandıktan ve doğru yazıldığından emin olunduktan sonra, gerekli yerlerde ifadelerin üzerine veya yanına “sad” ve “ha” harfleri yerleştirilir. Bu işleme tâshih denir. Daha az kullanılan anlamıyla tâshih, bir hadisin sahihliği hakkında karar vermek veya kısaca hadisin sahih olduğunu söylemektir. Bu, hadis âlimi hadiste sahihlik şartlarını gördüğünde yapılır.
Hadislerin kitaplara yazılmasından sonra rivayet edilen ve bu kitaplarda bulunmayan sahih hadis kalmamış bir hadisin tashih edilip edilemeyeceği, başka bir deyişle sahih hadis kitaplarında bulunmayan bir hadise sahih denilip denilemeyeceği hususunda tartışmalar olmuştur. İbnü’s-Salah, o dönemde yaşayan hadis âlimlerinin ehliyetlerinin zayıf olması sebebiyle bu tür hadislerin sıhhati hakkında hüküm verilemeyeceğini söylemiştir. Nevevi ise, hadis sahasında uzman olan, hadis ilmini iyi bilen ve bu konuda derin bilgi sahibi olan bir âlimin, sahih hadis kaynaklarında bulunmayan bir hadis hakkında hüküm vermesinin caiz olduğu görüşündedir.
Bir yanıt bırakın